2 Kasım 2014 Pazar

Milli Mücadele Döneminde Yörük Ali Efe'nin Muğla ve Havalisindeki Faaliyetleri

Milli Mücadele döneminde, Batı Anadolu Bölgesi'nin düşman işgaline karşı savunulmasında Kuva-yı Milliye'nin ayrı bir önemi vardır. Kuva-yı Milliye içinde de Yörük Ali Efe ile Demirci Mehmet Efe öne çıkan iki önemli şahsiyettir.

Mondros Mütarekesi'nden sonra Anadolu yer yer İtilaf Devletleri tarafından işgal edilmeye başlayınca Batı Anadolu Bölgesi de 15 Mayıs 1919 tarihinden itibaren Yunanlılar tarafından işgal edilmeye başlandı. Bu durum karşısında savunmasız Batı Anadolu halkı kendi imkanları ile kendi başının çaresine bakma yoluna gitti ve sonuçta kendi savunma birlikleri olan Kuva-yı Milliye Birlikleri'ni kurdular. Bu savunma birlikleri içinde Demirci Mehmet Efe ve Yörük Ali Efe daha geniş bir alanda faaliyet gösterdikleri ve daha aktif bir rol oynadıkları için ayrı bir öneme sahiptir.

15 Mayıs 1919’da İzmir’in Yunanlılar tarafından işgali üzerine, 57.Tümen Aydın’dan Çine’ye intikal etti. Bunun üzerine Aydın’da Kuva-yı Milliye’nin teşkil edilemeyeceğini anlayan vatansever sivil ve askeri gençler de Çine’ye gelmeye başladılar. Bunlardan ilki 20 Mayıs 1919’da Çine’ye gelen Aydın Belediye Başkan Yardımcısı Asaf Bey (Gökbel) oldu. Asaf Bey’in ardından 24 Mayıs 1919’da 57.Tümen Komutanı Yaveri Aydınlı İsmail Hakkı Bey, Yedek Subay Necmi Bey, Yüzbaşı Faik Bey ve Teğmen Zekai Bey de Çine’ye geldiler.

Çine'ye gelen bu vatansever gençlerin ortak amaçları Yunan işgallerine karşı koymak için Çine'de bir Kuva-yı Milliye teşkilatı kurmaktı. Ancak, o tarihte Çine'de bulunan Kaymakam Mehmet Kamil Bey, Belediye Başkanı Hafız Hidayet Bey ve Jandarma Bölük Komutanı Üsteğmen Sait Bey Kuva-yı Milliye teşkilatının kurulmasına yardımcı ve destek olacak kapasitede kişiler değillerdi. Bunun üzerine yukarıda ismi geçen vatansever kişiler Çine havalisinde bulunan Yörük Ali Efe ve Kıllıoğlu Hüseyin Efe gibi zeybeklerden istifade etmeye karar verdiler. Çünkü elde Yunan işgallerine karşı koyacak ne silah, ne erzak, ne asker vardı ne de halktan silah ve asker toplayabiliyorlardı. O halde bu iş bölgede nüfuzu olan cesur, eli silah tutan ve halktan asker toplayabilecek kapasitede efelerle yürütülebilirdi. Bu düşünceden hareketle yukarıdaki kişilerden Zekai Bey, Necmi Bey ve Asaf Bey 26 Nisan 1919 tarihindeki, Aydın şehrinin işgalinden dört gün sonra, yani 30 Mayıs 1919'da efelerin köyü olan Yağcılar'a gittiler. Burada Yörük Ali ve Kıllıoğlu Hüseyin Efe ile buluşan bu genç vatanseverler, efelere, İzmir'in ve Aydın'ın Yunanlılar tarafından işgalini ve burada yapılan mezalimleri anlattılar ve Yunanlılara karşı bir müfrezenin kurulmasının gerekliliğini belittiler. Ancak, bu görüşmeden kesin bir sonuç alınamadı. Efeler düşünmek için süre istediler. 31 Mayıs 1919
tarihinde Yağcılar Köyüne Efelerle görüşmek için ilk giden heyet tekrar gitti. Bu görüşmede  ise  bu kez  efeleri  Yunanlılara   karşı  mücadele  için  ikna  ettiler.

Böylece 1 Haziran 1919 tarihinden itibaren efeler de fiilen faaliyete geçtiler. Daha sonra efeler 5-6 Haziran 1919 tarihi akşamı Çine'de 57.Tümen Komutanı Albay Şefik Bey (Aker) ile görüştüler. Bu görüşmede Şefik Bey efelere, vatanı savunmaya davet eden bir konuşma yaptı. Efeler de, Şefik Bey'e; sen bize silah, cephane ve asker ver sonuna karışma deyip, komutanın elini öperek ayrıldılar. Çine'nin güneyinde Yağcılar Köyü'nde oluşan bu kuvvetin başlangıcı 17 kişi idi ve bunların başına oy birliği ile Yörük Ali Efe geçti. Böylece Yörük Ali Efe'nin Kuva-yı Milliye'ye katılması ile Güneybatı Cephesi'nin ünlü Yörük Ali Efe Müfrezesi kurulmuş oldu. Bu müfrezenin kurulması ile birlikte de Kuva-yı Milliye'nin gerilla savaşları dönemi de başlamış oldu.

Bu müfrezenin kuruluş haberi Muğla’ya 5 Haziran 1919’da BakırköylüTeğmen Kadri Bey tarafından getirildi. Teğmen KadriBey Muğla’da, BelediyeBaşkanı Ragıp Bey ve arkadaşları tarafından karşılandı. Daha sonra Kadri Bey,kendisine  Muğla’dan  verilen  ve  Aydın-Malgaç  ve  Atça baskınlarındakullanılacak olan silah ve cephane ile tekrar Çine’ye döndü.

Bu arada 15 Mayıs 1919’da Đzmir’in Yunanlılar tarafında işgal edilmesi
üzerine  birçok  Ege  şehrinde  olduğu  gibi  Muğla’da  da 16  Mayıs  1919’da

Aydınel,a.g.e,s.85.89
3
Asaf  Gökbel,Milli  Mücadele  de  Aydın,Aydın,1964,s.186,5-6  Haziran  1919’da  toplanan
Menteşeliler  Müdafa-yı  Vatan  Cemiyeti  önce   Marmaris’te  Đtalyanlarla  yapılan  görüşmeleri
değerlendirdi  sonra  da  Muğla’nın  II.Kuva-yı  Milliye Komitesi’ni  seçti.  Ünal  Türkeş,Kurtuluş
Savaşı’nda Muğla,Đstanbul,1973,s.205-214,264
Milli Mücadele Döneminde Yörük Ali Efe’nin Muğla veHavalisindeki Faaliyetleri
27
“Menteşeliler  Müdafa-yı  Vatan  Cemiyeti”  kuruldu.  Ayrıca,  Muğla’nın  Milas
Đlçesi’nde  de  Halil  Đbrahim  Efendi  Başkanlığı’nda  Milas  Kuva-yı  Milliye
Komitesi kuruldu. Bu komite, Milas’ın Yunan-Đtalyanişgal sahalarının kavşak
noktasında  olmasından  dolayı  stratejik  önemlerini  çok  iyi  biliyorlardı.  Bu
nedenle   kuruluşunun  hemen  ardından  bu  komite  hem  Muğla’daki  Kuva-yı
Milliye Komitesi ile hem de Çine’deki 57.Tümen ileyakın ilişki içine girdi.
4
 Temmuz  1919’da  1310-1314  (1894-1898)  arası  doğumluların  silah
altına alınması ile Kuva-yı Milliye’nin Aydın Cephesi’nde Demirci Mehmet Efe
komutasında  “Milli  Menderes  Alayı”  oluşturuldu.Bu  cephenin  dağ  kesimini
Yörük Ali Efe komutasında iki tabur oluşturuyordu. Bu taburlara daha sonra bir
tabur  daha  eklenerek  Alay  haline  getirildi.Buna  da  “Milli  Aydın  Alayı”
denildi.Muğla  Serdengeçtileri  Bakırköylü  teğmen  komutasında  bu  alayın
“Çayyüzü Taburu”nu oluşturuyordu.
5
Demirci Mehmet Efe’nin Kuva-yı Milliye’ye katılmasıyla çoğalan zeybeklerin Muğla’yı basacakları rivayetleri üzerine halkta doğan telaşla birlikte, İtalyanlarda da korku başladı. İtalyan mümessili Doktor Nakarato’nun bu durumu belirten raporu üzerine 23 Temmuz 1919 tarihinde Muğla İtalyanlar tarafından işgal edildi.

10 Ağustos 1919 tarihinde, Konya'dan Harbiye Nezareti'ne çekilen bir şifrede, ''Bir batarya topla 100 askerden ibaret bir İtalyan kuvvetinin Muğla'ya gelerek hilaf-ı mütareke olduğundan cihet-i askeriye ve mülkiyece protesto edildiği, Muğla şubesinin iş'arına atfen Denizli Kalem Riyasetinden bildirildiği'' belirtildi.

23 Temmuz 1919'da Muğla'nın İtalyanlar tarafından işgal edilmesine rağmen Mutasarrıf Hilmi Bey'in Kuva-yı  Milliye'ye karşı tereddütleri sürüyordu. Bu durum üzerine Demirci Mehmet Efe, Ağustos 1919'da Karacasu Askerlik Şubesi başkanı Yakup Bey'i bir mektupla Muğla'ya göndererek mutasarrıf Hilmi Bey'in de Kuva-yı Milliye'yi desteklemesini sağladı. Bunun üzerine Muğla'da, Aydın Cephesinde incelemeler yapmak ve efelerle temasta bulunmak üzere binbaşı Hüsnü Bey, Hafız Sabri Bey ve Hürriyet ve İtilaf Fırkası Başkanı Saadettin Efendi'den oluşan bir heyet oluşturuldu. Bu heyet,
Muğla'dan yola çıktıktan sonra önce Çine'ye vardı. Burada Yörük Ali Efe olmadığı için onun adamları ile görüştü. Sonra heyet, Çine'den Köşk'e geçerek burada Demirci Mehmet Efe ile görüştü. Daha sonra da Köşk'ten Nazilli'ye geçerek burada 8 Ağustos 1919 tarihinde toplanan 1.Nazilli Kongresi Delegasyonu ile buluşup onlardan kongrede Muğla ile ilgili alınan kararları alarak 18 Ağustos 1919'da Muğla'ya getirdi.

Bir süre sonra Aydın Cephesi'nde Demirci Mehmet Efe ile Yörük Ali Efe arasındaki anlaşmazlık su yüzüne çıktı ve bu anlaşmazlık Muğla'ya da yansıdı. Bunun üzerine hem Demirci Mehmet Efe hem de Yörük Ali Efe Muğla'ya birer heyet göndererek Muğla'dan toplanacak gönüllü süvarilerin kendi birliklerine katılmasını istediler.

Hatta bu sırada Yörük Ali Efe Muğla ve havalisine beyannameler de göndererek bu isteğinin ısrarla yerine getirilmesini istedi. Bu beyannamelerden bir tanesi 17 Ağustos 1919 tarihinde Muğla
Mutasarrıfı Hilmi Bey tarafından, Dahiliye Nezareti'ne gönderildi. Beyannamede şöyle denilmekteydi;
Aydın'a karşı icra edilen Harekat-ı Milliye'nin güney cephesini idare eden Yörük Ali Efe tarafından gönderilip Muğla'nın Milas ilçesinde elde edilen beyannamenin hülasa-i mevadı aşağıda arz olunur:
 Madde 1- 1300 (M.1884) ile 1309 (M.1893) arası doğumlu olan efradın Kuvayı Milliye'ye iştiraki mecburdur.
 Madde 2- 1310 (1894) ile 1317 (m.1901) arası doğumlu efradın şubelerine müracaat etmeleri mecburdur.
 Madde 3- Öteden beri silahlı gezerek gasp-ı emval eden idam edilecektir.
 Madde 4- İş bu emr-ü ifaya jandarma memur ve mecbur edilmiştir.
 Madde 5- Jandarma emrine şu sırada herkes itaat edecektir. Bu emri ifa etmeyecekler, icabat etmeyenler idam edileceklerdir.

Ancak, Muğla ne Demirci Mehmet Efe'nin ne de Yörük Ali Efe'nin isteklerini kabul etti. Muğla, Demirci Mehmet Efe'nin bulunduğu Köşk ve Yörük Ali Efe'nin bulunduğu Çine Cephesinden farklı bir yerin sorumluluğunu üzerine almak üzere ''Menteşe Grubu'' adında yeni bir tabur teşkil etti.Yüzbaşı Seyfettin Bey  komutasında 11 subay, 500 piyade ve 30 süvariden oluşan bu tabur 17 Eylül 1919 tarihinde Muğla'dan Aydın-Köşk'e hareket etti. Heyet Başkanı Hamza Bey, Maliye Müdürü Ragıp Bey, Muğla Askerlik Şubesi Başkanı Cavit Bey, Ahiköy Askerlik Şubesi Başkanı Fehmi Bey de bu taburla birlikte Aydın-Köşk'e gittiler. ''Menteşe Grubu'' olarak adlandırılan bu tabur
Köşk Cephesi’nin Çayyüzü Mevkii’nde göreve başladı.
11
8
 Aydınel,a.g.e,s.242-243,Birinci  Nazilli  Kongresi  kararları  18  Ağustos  1919’da  Muğla’ya
getirildikten  sonra  Muğla’da  geniş  katılımlı  büyük  bir  kongre  toplandı.Bu  toplantı  sonucu
Menteşe 3.Kuva-yı Milliye Komitesi oluşturuldu.Türkeş,a.g.e,s.318-320
9
Aydınel,a.g.e,s.244
10
ATASE ,K:18,D:98 (69),F:31
11
Aydınel,a.g.e,s.244
Milli Mücadele Döneminde Yörük Ali Efe’nin Muğla veHavalisindeki Faaliyetleri
29
 17  Eylül  1919  tarihinde  530  kişilik  Muğla  Milis  Taburu’nun  başında
II.Nazilli Kongresi’ne katılmak üzere Nazilli’ye giden Muğla Belediye Başkanı
Ragıp  Bey,  27  Ekim  1919  tarihinde  Mutasarrıf  Serficeli  Hilmi  Bey’i  Sivas
Kongresine  katılmak  üzere  Sivas’a  gönderdikten  sonra  aynı  gün  Muğla’ya
döndü.  Daha  önce  Muğla’ya  dönen  Muğla  delegasyonu  gibi  Ragıp  Bey’de
Hamza  Bey’e  kırgındı.  Çünkü  Muğla’da,  üzerinde  anlaşmaya  vardıkları  Sivas
Kongresi kararlarının desteklenmesi görüşü, Nazilli’de Hamza Bey’den gerekli
desteği görmemişti. Muğla delegasyonu içinde başlayan bu görüş ayrılığı Ragıp
Bey’in  Muğla’ya  varışından  sonra  daha  da  derinleşti.  Diğer  taraftan  Menteşe
Kuva-yı Milliyesi’nin Genel Başkanı konumunda olan ve delegasyonla beraber
Muğla’ya dönmesi gereken Hamza Bey, Nazilli dönüşüÇine’de kalarak Milli
Aydın  Alayı  Milis  Komutanı  Yörük  Ali  Efe  ile  sıkı  ilişki  içine  girdi.  Bunun
üzerine  Kasım  1919’da  delegasyon  bir  toplantı  yaparak,Hamza  Bey’i  şahsi
davranmak ve delegasyon kararlarına uymamak ile suçlayarak Menteşe 3.Kuvayı Milliye Komitesi başkanlığından alıp yerine Belediye Başkanı Ragıp Bey’i
Genel Başkanlığa getirdi.

Bu olayı haber alan Hamza Bey, Ragıp Bey'den öç almak için 13 Kasım 1919'da yanında Yörük Ali Efe ve 75 zeybeği olduğu halde Muğla'ya geldi. Menteşe Kuva-yı Milliye'si, Ragıp Bey'in başkanlığında daha önce almış olduğu kararlar gereğince Yörük Ali Efe'yi Muğla girişinde karşıladı ve kendisine tahsis etmiş oldukları eve götürmek istedi. Ancak, Hamza Bey, Yörük Ali Efe'yi kardeşinin evi olan Bekir Ağa Köşkü’ne yerleştirdi.

Hamza Bey ile Yörük Ali Efe'nin Muğla'ya gelmesinden sonra 15 Kasım 1919 tarihinde Muğla Kuva-yı Milliyesi yeni bir toplantı yaparak Menteşe 3. Kuva-yı Milliye Komitesi'ni feshedip yerine Menteşe 4. Kuva-yı Milliye Komitesini oluşturdu. Bu komitede şu kişiler vardı; Genel başkan
Akşehirlizade Mehmet Hilmi Efendi, üyeler; Hamza Bey, Müftüzade Saadettin Bey, Ağır Ceza Reisi Erzurumlu Cemal Bey, Bekir Ağa, Şerif  Efendi, Mercanzade Hamdi Bey, Hacı Abdurrahmanzade Ethem Efendi, Düğerekli Hafız Mehmet Efendi, Kara Hafızoğlu Hakkı Efendi, Kökçüzade Osman Efendi ve Hacı Arapzade Mehmet Ali Efendi.

Yörük Ali Efe'nin Hamza Bey ile Muğla'ya gelerek bazı olumsuz davranışlar içine girmesi hem Muğla Kuva-yı Milliyesi içinde bir kaosun oluşmasına hem de Muğla'nın Sivas Kongresi kararlarına ters bir tutum içinde olduğu imajını doğurdu. Bunun üzerine Ragıp Bey bu olumsuz durumları düzeltmek için Demirci Mehmet Efe'den yardım almak için onun birliği içinde önemli bir yere sahip olan Leyneli Yüzbaşı Cavit Bey ile işbirliği içine girdi. Bunun sonucu olarak Menteşe bölgesinde bağımsız davranışlar içine girerek Demirci Mehmet Efe'yi göz ardı eden Yörük Ali Efe'ye, Demirci Mehmet Efe komutanlarından Leyneli Cavit Bey'in milis komutanlarından Zurnacı Ali Efe'nin komutasında 200 kişilik baskın bölüğü 24 Kasım 1919'da Ahiköy Kuvayı Milliye Başkanı Fehmi Bey ile Muğla'ya haber göndererek Yörük Ali Efe’nin Muğla’yı terk etmesini istedi. Bunun üzerine Menteşe mutasarrıflık binasında 24 Kasım 1919’da bir toplantı yapılarak Ahiköy’e bir uzlaşma heyeti gönderilip Demirci'nin birliklerinin Muğla’ya girerek kanlı olaylara meydan vermemesi kararı alındı. Uzlaşma heyeti Ahiköy’e giderek bu isteklerini Leyneli Yüzbaşı Cavit Bey’e bildirdikleri zaman, Cavit Bey, Hamza Bey’in Mebusan Meclisi seçimlerine karışmaması ve Yörük Ali Efe’nin Muğla’yı hemen terk etmesi şartıyla Muğla’ya girmeyeceklerini bildirdi. Cavit Bey’in bu istekleri Hamza Bey’e bildirildiği zaman o bu istekleri ret ederek mücadele kararı aldı. Bunun üzerine Muğla’da, Demirci birliklerine karşı üç savunma birliği oluşturuldu. Ancak, 27 Kasım 1919 tarihinde Yüzbaşı Cavit Bey’in komutasındaki Demirci birlikleri Muğla’da kurulan savunma birliklerini yararak Ragıp Bey ile birlikte Yörük Ali Efe’nin bulunduğu Bekir Ağa Köşkü’ne  ulaştı.  Durumun  vehametini  anlayan  Muğla’nın  ileri  gelenleri
Mutasarrıflık Binası’nda Bozüyüklü Hacı Süleyman Efendinin Başkanlığı’ nda
Yörük  Ali  Efe  ile  Demirci  Mehmet  Efe  taraftarlarını barıştırmak  için  bir
uzlaştırma komitesi oluşturdular.Aslında burada kozlarını paylaşan Demirci ile
Yörük Ali Efe değil onların desteği ile hareket eden Ragıp Bey ile Hamza Bey
idi. Uzun görüşmeden sonra komite Yörük Ali Efe ileDemirci Mehmet Efe’nin
adamlarından Yüzbaşı Cavit Bey arasında bir uzlaşmasağladı. Bunun üzerine
Cavit  Bey  Bekir  Ağa  Köşkü’ndeki  kuşatmayı  kaldırdı  ve  Yörük  Ali  Efe  ile
adamları da buradan dışarı çıktı.
15
 28 Kasım 1919 tarihinde de Yörük Ali Efe ile Demirci Mehmet Efe’nin
adamları  birlikte  Muğla’yı  terk  ederek  Yunan  kuvvetlerine  karşı  savaşmak
üzere Aydın-Köşk Cephesine gittiler.
16
 3  Nisan  1920  tarihini  izleyen  günlerde  Yörük  Ali  Efe  kızanları
(adamları) ile tekrar Muğla’ya geldi. Aslında, Efe o günlerde Köşk Cephesi’nin
hazırlığı içindedir ve Muğla’ya da Hamza Bey vasıtasıyla egemendir.
17
 Bu  dönemde  Kuva-yı  Milliye’nin  Muğla  Karargah  Komutanı
Türidizade Kamil Bey’dir. Kamil Bey, Efelerden Yörük Ali Efe’yi Bekir Ağa
Köşküne  ve  Kıllıoğlu  Hüseyin  Efe’yi  de  Şerif  Efendi’nin  evine  yerleştirdi.
Diğer  Kuva-yı  Milliye  birlikleri  Aydın  Cephesi’nde  Yunan’a  karşı  savaşırken
bu efeler Muğla’da gününü gün etmeye çalışırlar.Yörük Ali Efe Muğla eşrafının
15
 Bu  bilgi  15.10.1998  tarihinde  Turgut  Topaloğlu  ile yapılan  görüşmede  elde  edilmiştir.1916
yılında  Muğla’da  doğan   Turgut  Topaloğlu  Galatasaray  Mekteb-i  Sultanisi’ni  bitirdi.   1946
yılından  itibaren  de  Demokrat   Parti’de  aktif  siyaset  yaptı.1957  yılında  da  Demokrat  Parti’den
Muğla mebusu seçildi.
16
Türkeş,a.g.e,s.354
17
Türkeş,a.g.e,s.376
Milli Mücadele Döneminde Yörük Ali Efe’nin Muğla veHavalisindeki Faaliyetleri
31
birisine  damat  olmaya  çalışır.Yörük  Ali’nin  o  günlerdeki  emmisi  (amcası)
Hamza Bey kurnaz bir planı uygulamaya koyarak efenin gazabına uğramamak
için  birçok  Muğla  eşrafının  kızını  yalandan  Yörük  Ali  ile  nişanlar.  Kıllıoğlu
Hüseyin  Efe’de  aynı  düşünceler  içindedir.  Nitekim  O,  Şerif  Efendi
torunlarından  bir  kızı  istetir.  Şerif  Efendi’de,  Hamza  Bey  gibi  yalandan  bazı
eşraf kızlarını Kıllıoğlu Hüseyin Efe ile nişanlar.
18
 Efeler kendi zevklerini tatmin etmeye çalışırlarken onların adamları da
Muğla  çarşısında  esnaf  ve  zanaatkarı  iflas  noktasına  getirdiler.  Kendilerine
gösterilen Aşçı Abdurrahman, Halil Đbrahim Çavuş veMuhacir Kocabıyık Halil
Đbrahim Lokantalarında günlük 70 ile 120 Lira arasında yemek yediler. Hesap
sorulduğu zaman ise hesabı Heyet-i Milliye ödeyecekdediler
19
 Efelerin başı olan Yörük Ali Efe bugünkü Belediye Parkı’nda bulunan
çınar  ağacının  altına  Meşhur  “Çınaraltı  Mahkemesi”ni  kurdu.  Burada  birçok
alacak-verecek kavga, anlaşmazlık gibi davalara baktı. Adamları da sokaklarda
dolaşarak herkesi namaz vaktinde’’Haydin namaza’’ diyerek camilere gönderdi.
Gitmeyenleri ise kırbaçlayarak zorla gönderdiler.
20
 22 Nisan 1920’de Muğla’ya gelen 57.Tümen Komutanı Miralay Şefik
Bey,  Efelerin  ve  adamlarının  Muğla’daki  faaliyetlerine  ve  kızanlarının  birçok
değerli  eşyaya  sahip  olduklarına  bizzat  şahit  oldu. Bunun  üzerine  Aydın’ın
Yunanlılar tarafından tahliye olacağı şayiasını yayarak Efelerin Muğla’dan 24
Nisan 1920’de ayrılmasını sağladı.
21
 23  Nisan  1920’de  TBMM  açıldıktan  hemen  sonra  TBMM Hükümeti
cephelerin sevk ve idaresini ele almak için faaliyete geçti. Bu amaçla 29 Mayıs
1920’de Meclis’te gizli bir oturum yapıldı.Meclis’te bu amaçla çeşitli toplantı
ve  hazırlıklar  yapılırken  22  Haziran  1920’de  Yunan  genel  taarruzu  başladı  ve
süratle gelişti. Bu Yunan taarruzu karşısında aciz  kalan TBMM Hükümeti, Batı
Cephesi’ni bir emir komuta alma işini hızlandırdı ve 18 Haziran 1920’de Batı
Cephesi  Komutanlığı’na  Ali  Fuat  Paşa  görevlendirildi.  24-25  Haziran  1920
tarihli  Vekiller  Heyeti  kararı  ile  de  buna  ait  detaylar  tespit  edildi.  Buna  göre
Đzmir Güney Cephesi yine Albay Şefik Bey’in komutası altında kaldı. Böylece
Yörük Ali Efe’nin komuta ettiği birlikler de Albay  Şefik Bey’in emrine girmiş
oldu.
22
 Milli  Aydın  Alayı’nın  Çayyüzü  Taburu’nu  oluşturan  Muğla  milis
kuvvetleri  de  Batı  Cephesi  kurulduktan  sonra  bu  cephenin  37.Piyade  Alayı
içinde yer aldı.
23
18
Türkeş,a.g.e,s.37
19
Türkeş,a.g.e,s.378
20
Bu bilgi 15.10.1998 tarihinde Turgut Topaloğlu ileyapılan görüşmede elde edilmiştir.
21
Şefik Aker,Đstiklal Harbinde Aydın Milli Cidali ve 57.Tümen ,C.3,Đstanbul,1937,s.126


Bu  çalışMilli  Mücadele  Dönemi’  nde  Kuva-yı  Milliye’  nin  iki
güçlü efesi olan Yörük Ali Efe ile Demirci Mehmet Efe’ nin Muğla ve havalisi
üzerindeki  nüfuz  çekişmesi,  bu  nüfuz  çekişmesinin  nedenleri  ve  özellikle  de
Yörük  Ali  Efe’  nin  Muğla  merkez  ve  Milas  ilçesindeki  faaliyetleri  ele
alınmıştır. Bu nedenle, arşiv kaynakları ile de desteklenen bu çalışmanın, Milli
Mücadele  Dönemi’  nde  Yörük  Ali  Efe’  nin  Muğla  ve  havalisi  üzerindeki
faaliyetleri ile ilgili önemli bir bilgi açığını dolduracağı inancındayız.

KAYNAKLAR

Arşiv Kaynakları
Askeri Tarih ve Stratejik Etüd Başkanlığı
D  : 71
F  : 65
K  : 15

Tetkik Eserler

Şefik Aker, İstiklal  Harbi’nde  Milli  Aydın  Cidali  ve  57. Tümen, C.3, İstanbul, 1937
Sıtkı Aydınel, Güneybatı Anadolu'da Kuva-yı Milliye Hareketi, Ankara, 1990
GÖKBEL,Asaf, Milli Mücadele’ de Aydın,Aydın,1964
TÜRKEŞ,Ünal, Kurtuluş Savaşı’ nda Muğla, Đstanbul, 1973
Kaynak Kişi
TOPALOĞLU,Turgut, Emekli Mebus

Sıtkı Aydınel,Güneybatı Anadolu’da Kuva-yı MilliyeHarekatı,Ankara,1990,s.84
Bayram AKÇA

Alıntı
Milli Mücadele Döneminde Yörük Ali Efe'nin Muğla ve Havalisindeki Faaliyetleri
Dr. Bayram AKÇA
Muğla Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Okutmanı

Muğla Üniversitesi SBE Dergisi

Güz 2000, Cilt:1, Sayı:2



Hiç yorum yok:

Yorum Gönder