Menteşe adı üzerine

İlimizin Menteşe adını alması,1284 yılında yapılan Tralles (Aydın Güzelhisar) Savaşından sonradır. Bu savaşın galibi olarak Aydın Menderes Ovasından Karya içlerine doğru ilerleyen Menteşe Bey, Roma ve Bizans ahalisinin Karya’yı terk etmiş olduğunu görür. Bölgenin eski insanlarından yaşlılar, hastalar ve sakatlar Karya’dan ayrılamamışlardır. Bazı “Keşiş”ler ve “Papaz”lar ise, Hıristiyan kimliklerini terk edip bölgeden ayrılmak istememişlerdir. Eski nüfusun azalan temsilcileri olarak onlar da Karya’dan Menteşe’ye kalan nüfusun içinde yer alırlar. Bölgenin büyük oranla nüfustan boşalmış olduğunu gören Menteşe Bey Kütahya ve dolaylarında büyük cemaatleriyle hüküm sürmekte olan Germiyan Bey’e Ulak çıkarır. Karya’nın yeni nüfusla iskanı için Germiyan Bey’den yeni Cemaatler ister. Germiyan Bey Menteşe Bey’in bu talebini uygun görür. Emrindeki cemaat, boy ve tirleri yeni fethedilen Karya bölgesine göndermeye başlar. Kütahya ve dolaylarından kalkıp, nüfusu boşalmış olan Karya topraklarına gelen cemaatlar Karya’nın yeni beyi ve emiri olan Menteşe Bey’in egemenliği altında birleşilir.

Söke ve Çine kapılarından Karya bölgesine girmeye başlayan Germiyan boyları böylece Gökbel Dağlarıyla Dalaman Çayı arasında kalan coğrafyanın Menteşe bölgesi olarak tarihsel tescilini yapmış olurlar. Menteşe bir şehrin değil, bir bölgenin adıdır. Gökbel Dağlarıyla Dalaman Çayı arasında kalan coğrafya parçasının simgesidir. Büyükşehir yapılanmasında Menteşe adının coğrafi sınırlarına ve gereklerine uyum gösterilmemiştir. Böylece çok daha geniş bir alanın adı olarak bilinen Menteşe, Muğla Merkez İlçenin sınırları içine çekilmiştir. Osmanlı Mebusan Meclisinin 1877, 1908 ,1912, 1914 ve 1919 seçimlerine Menteşe olarak milletvekili veren ilimiz 23 Nisan 1920 Meclisine de Menteşe olarak Milletvekili göndermiştir.

30 Mart 2014 tarihinde yapılan yerel seçimler sonrası Muğla ilinin büyükşehir olmasıyla, 6360 sayılı Büyükşehir Yasası gereği, Menteşe adının merkez ilçe konumundaki Muğla'ya verilmesi tarihi uygunluk ve yerindelik süreci kesintiye uğratmıştır. Menteşe ilçe merkezi Asar (Hisar) dağı eteklerinden, Karadağ, Kızıldağ ve Hamursuz dağı (en tepe noktasında Hamursuz Dede’nin yatırı bulunmaktadır) ile çevrelenmiş ovaya doğru yayılan, 102 bin nüfusu olan Menteşe ilçesinin 66 mahallesi bulunmaktadır.

Ünal Türkeş